Lucius Anneus Seneca -Βιογραφία-Γνωμικά

Σενέκας

Lucius Anneus Seneca ( 4 μ.Χ-65 μ.Χ. , Ρωμαίος φιλόσοφος)

Ο Λούκιος ή Λεύκιος Ανναίος Σενέκας, γνωστός ως Σενέκας ο Νεότερος ή απλώς Σενέκας (περίπου 4 π.Χ. – 65 μ.Χ.), ήταν γιος του Σενέκα του Πρεσβύτερου, διδάσκαλος του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Νέρωνα, στωικός φιλόσοφος, τραγωδός και ευνοούμενος της Αυλής. Καταγόταν από την Κόρδοβα της ρωμαϊκής επαρχίας της Ισπανίας. Κατηγορήθηκε για συμμετοχή σε αποτυχημένη συνωμοσία κατά του Αυτοκράτορα και διατάχθηκε να αυτοκτονήσει κόβοντας τις φλέβες του.
Στα δράματα που έγραψε (π.χ. «Φαίδρα», «Οιδίπους», «Μήδεια», «Θυέστης», «Αγαμέμνων» κλπ.), βασισμένα σε ελληνικούς μύθους και κλασικές αττικές τραγωδίες, επηρεάστηκε από τον Ευριπίδη, τον Βιργίλιο και τον Οβίδιο.
Δεν είναι ότι επειδή τα πράγματα είναι δύσκολα που δεν προσπαθούμε, αλλά είναι ότι επειδή δεν προσπαθούμε που τα πράγματα είναι δύσκολα.
Ο Σενέκας έφυγε νεαρός από τη γενέτειρα του και ταξίδεψε στη Ρώμη και τη ρωμαϊκή Αίγυπτο. Κατά τις περιπλανήσεις του αυτές διδάχθηκε ρητορική και μυήθηκε στη στωική φιλοσοφία. Τελικά εγκαθίσταται στη Ρώμη, αρχίζει να δικηγορεί και, παρά την κακή του υγεία, να ανελίσσεται σε κρατικά αξιώματα. Το 41 μ.Χ. εξορίζεται για οκτώ χρόνια στην Κορσική όταν η Βαλέρια Μεσσαλίνα, τρίτη σύζυγος του Αυτοκράτορα Κλαύδιου, φιλόδοξη, νυμφομανής και με μεγάλη επιρροή, τον κατηγορεί για μοιχεία.
Ο Πλάτων, ο Σενέκας και ο Αριστοτέλης σε εικόνα από μεσαιωνικό χειρόγραφο (περ. 1325–35)

Αφότου επιστρέφει από την Κορσική ο Σενέκας συμμετέχει στη δημόσια διοίκηση και, με παρακίνηση της μητέρας του Νέρωνα, γίνεται διδάσκαλος του μέλλοντα Αυτοκράτορα. Όταν ο τελευταίος ανεβαίνει στον θρόνο ο Σενέκας, για μία πενταετία, επηρεάζει ενεργά τη διακυβέρνηση του με θετικά αποτελέσματα. Ωστόσο τελικώς ο Νέρων επιβάλλει ένα τυραννικό καθεστώς κρατικής τρομοκρατίας και αποκόπτει τις γέφυρες επικοινωνίας με τον Σενέκα. Ο τελευταίος αποσύρεται σε θεωρητικούς φιλοσοφικούς στοχασμούς και το 65 κατηγορείται για συμμετοχή σε αποτυχημένη συνωμοσία κατά του Αυτοκράτορα· αμέσως διατάσσεται να αυτοκτονήσει κόβοντας τις φλέβες του.

Ο Σενέκας επικάλυψε τον στωικισμό με ένα πέπλο ουμανισμού, που συνοψίζεται στη φράση του «ο άνθρωπος είναι ιερός για τον άνθρωπο», και υπηρέτησε το στωικό ιδανικό του σοφού που μεριμνά για την κοινωνία από θέση ευθύνης. Για τον Σενέκα χρέος των πλουσίων και των αρχόντων ήταν η βοήθεια προς τους κοινωνικά αδύναμους. Στα δράματα που έγραψε (π.χ. «Φαίδρα», «Οιδίπους», «Μήδεια», «Θυέστης», «Αγαμέμνων» κλπ.), βασισμένα σε ελληνικούς μύθους και κλασικές αττικές τραγωδίες, επηρεάστηκε από τον Ευριπίδη, τον Βιργίλιο και τον Οβίδιο.


► Καλημέρα, καληνύχτα, αυτή είναι η ζωή.

► Ο δειλός θεωρεί τον εαυτό του προσεκτικό, ο φιλάργυρος προνοητικό.

► Κάθε κόκορας είναι πανίσχυρος στο δικό του κοτέτσι.

► Οι μικρές λύπες είναι φλύαρες, η μεγάλη οδύνη είναι σιωπηλή.

► Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ντροπή για ένα γέροντα από το να μην έχει να παρουσιάσει άλλη απόδειξη πως έζησε εκτός από τα χρόνια του.

► Σε όλους τους πολέμους, από τον Τρωικό μέχρι σήμερα, το κυριότερο κίνητρο υπήρξε η κλοπή, η αρπαγή, η λεηλασία.

► Φτωχός δεν είναι ο άνθρωπος που έχει λίγα, αλλά εκείνος που θέλει περισσότερα.


► Η θρησκεία θεωρείται από το λαό αληθινή, από τους σοφούς ψεύτικη και από τους ηγεμόνες χρήσιμη.

► Αυτός που δεν μπορεί να υπακούσει, δεν μπορεί να διοικήσει.

► Εκείνοι που έζησαν πριν από μας έκαναν πολλά, αλλά δεν τελείωσαν τίποτα.

► Ένας φίλος πάντα αγαπάει, αλλά εκείνος που αγαπάει δεν είναι πάντα φίλος.

► Η μεγάλη περιουσία είναι μεγάλη σκλαβιά.

► Η μέθη δεν είναι τίποτε άλλο παρά ηθελημένη τρέλα

► Να μην ενδιαφέρεσαι για τον αριθμό, αλλά για την ποιότητα των θαυμαστών σου. Το να μην αρέσεις στους μικρόψυχους, αποτελεί τίτλο τιμής.

► Όταν σκέφτεσαι πόσοι είναι καλύτερα από σένα, να συλλογίζεσαι και πόσοι είναι χειρότερα από σένα.

► Gladiator in arena consilium capit

μτφρ: ο μονομάχος κάνει το σχέδιό του μέσα στην αρένα (δηλ. αυτοσχεδιάζει)

► Veritas odit moras.

μτφρ: η αλήθεια απεχθάνεται την καθυστέρηση.

► Si vis amari, ama

μτφρ: αν θέλεις να σε αγαπούν, να αγαπάς

► Nemo sine vitio est

μτφρ: ουδείς αναμάρτητος

► Timendi causa est nescire.

μτφρ: η αιτία του φόβου είναι η άγνοια

► Nemo autem regere potest nisi qui et regi

μτφρ: κανείς δεν μπορεί να διοικήσει αν δεν είναι δυνατόν να τον διοικήσουν


* Η γαλήνη της συνείδησης, είναι η σπουδαιότερη ανταμοιβή της αρετής.

* Κανείς από εκείνους που υποδουλώνονται στο σώμα, δεν είναι ελεύθερος.